Egg Chair: ponadczasowy minimalizm niedoścignioną ikoną designu

Pewnie już wielokrotnie rzuciły Ci się w oczy te intrygujące krzesła, przyciągające uwagę swym futurystycznym, nieco awangardowym kształtem. Fotel „jajo”, czyli Egg Chair, jest jedną z kultowych ikon designu i kryje za sobą historię pełną intrygujących ciekawostek, ale też kontrowersji. Nawet jeśli nie do końca odpowiada Ci ten styl, a w Twoim wnętrzu panują zupełnie inne formy, koniecznie przyjrzyj się bliżej temu ikonicznemu meblowi, ponieważ za sprawą jego uniwersalności, natkniesz się na niego jeszcze nieraz.

Egg Chair – historia powstania

Przenieśmy się na chwilę do 1958 roku, kiedy to świat po raz pierwszy usłyszał o Egg Chair. To właśnie wtedy Arne Jacobsen, nazywany ojcem duńskiego minimalistycznego stylu, zaprojektował wyjątkowy fotel, specjalnie dla hotelu SAS Royal w Kopenhadze. Jacobsen pełnił rolę głównego architekta w tamtejszej placówce, a więc sprawował pieczę nie tylko nad samym jego wnętrzem, lecz również nad kwestiami budownictwa. Funkcja ta pozwoliła mu w praktyce potwierdzić jego autorską tezę, zakładającą integralność architektury oraz wzornictwa. Dlatego też Egg Chair swoim kształtem idealnie wpasowywał się w styl konstrukcji całego hotelu, jak i również inne meble powstałe w tym miejscu, np. Swan Chair, Swan Sofa czy popularna seria 3300 Chair.

Arne Jacobsen – projektant Egg Chair

Sam Arne Jacobsen w swej karierze głównie zajmował się architekturą, lecz to właśnie jego wyjątkowe, nieco futurystyczne, lecz jednocześnie niezwykle wygodne meble zyskały największe uznanie. To między innymi dzięki nim nazywany jest prekursorem nordyckiego minimalizmu.

Egg Chair – proces tworzenia

Zapoznawszy się już odrobinę z tłem historycznym i warunkami powstawania Egg Chair, przyjrzyjmy się bliżej samemu procesowi jego tworzenia. Fotelowi nie możemy odebrać jego niezaprzeczalnie niesztampowej formy, przypominającej misternie przygotowywaną, awangardową rzeźbę. Kształt ten posiada swe drugie dno, gdyż Jacobsen, niczym rzeźbiarz, pierwszy model fotela uformował we własnym garażu… z gliny. Wykorzystując ten materiał, mógł dowolnie manewrować jego budową, by ostatecznie nadać mu formę niezwykle wyjątkową. Dopiero później prototyp wykonany z gliny został przekształcony w mebel o aluminiowym szkielecie, wypełniony specjalną solidną pianką, a obity wyjątkową tkaniną, bądź też nierzadko prawdziwą skórą.

Egg Chair – ponadczasowy mebel

Egg Chair łączy dwie w sobie dwie niezwykle istotne funkcje – jest bardzo gustowny, ale przy tym tak wygodny, że można się w nim zatopić i bez wyrzutów sumienia już nigdy nie wychylać z niego nosa. Te opływowe, innowacyjne kształty, przypominające jajo, nie traciły na swej popularności przez wiele epok. Już w latach 50. i 60. zyskały ogromną sławę, ale też zdały egzamin w latach 90., gdzie były na tyle wyraziste, że idealnie wkomponowały się ówcześnie panującą modę. Ta komfortowa elegancja, nie będąca zarazem snobistyczną, stała się ikoną wygody w modernizmie. To właśnie to zamiłowanie Jacobsena do subtelności i prostoty sprawiło, że jego meble stały się tak ponadczasowe.

Do kolekcji fotela „jajo” dołączyła też jego siostra kanapa. Podobnie jak w przypadku Swan Chair, Jacobsen zaprojektował bliźniaczy model, będący sofą, lecz ona nie była produkowana już na tak wielką skalę. Głównym powodem była pewna unikatowość i niedostępność takiego mebla, jaką sobie życzyli Ci bardziej zamożni kupcy. Samo wytworzenie kanapy również nie należało do najłatwiejszych, gdyż często była ona pokrywana prawdziwą skórą z krowy, która była zbyt mała, by móc nią obić całą powierzchnię mebla.

Produkcja Egg Chair – Fritz Hansen

Po śmierci Jacobsena wyłącznie prawo do produkcji Egg Chair otrzymała firma Republic of Fritz Hansen. Jak łatwo można się jednak domyślić, tak popularny model, którego ceny rosną od 6 tysięcy Euro w górę, doczekał się wielu prób odwzorowań. W dobie otaczających nas sklepów sieciowych i szerokiego asortymentu różnorodnych mebli na każdą kieszeń, bardzo łatwo trafić na imitacje fotela „jajo”.

Egg Chair – kontrowersje

Ciemne strony popularności to nie tylko liczne nielegalne reprodukcje. W pewnym momencie Egg Chair został tak spopularyzowany, że zaczął pojawiać się nie tylko w lobby ekskluzywnych hoteli, ale też na przykład w biurach agencji nieruchomości. Swój debiut zaliczył także szklanym ekranie, gdy pojawił się w pierwszej edycji brytyjskiego Big Brothera. W 2011 roku mogliśmy zobaczyć fotele „jajo” także na lotnisku w San Francisco przy terminalu drugim.

Najgłośniejszy jednak skandal w związku z Egg Chair wystąpił w 2007 roku, kiedy to firma Fritz Hansen podpisała kontrakt z marką McDonadl’s. Po co gigant znany z szybkiej obsługi i tanich kanapek, miałby wprowadzać do sieci swoich restauracji tak misternie przygotowany mebel?

Egg Chair – McDonald’s

Już w tamtych czasach społeczeństwo zaczęło dostrzegać niekorzyści związane ze spożywaniem fast foodów. Wobec tego McDonald’s postawił na stanowcze zabiegi rebrandingowe, w obrębie których dokonywano nie tylko zmian w menu, ale także w samym wystroju sieci restauracji. W czasach kiedy to Starbucks zyskiwał na coraz to większej popularności, McDonald’s również pragnął, by jego lokale były odwiedzane przez pasjonatów kawy, profesjonalistów czy freelancerów, którzy mogliby spędzać tam swój czas. Utrzymanie stabilnej pozycji rynkowej wiązało się więc ze znaczącymi zmianami designu. Dlatego też marka podpisała kontrakt z Fritz Hansen, traktujący o dostarczeniu na 2500 krzeseł do sieci restauracji w Europie. Wśród grona tych produktów znajdowały się Egg Chair i The Seven w różnych wariantach kolorystycznych.

W związku z tym kontraktem, pewnego dnia w londyńskiej restauracji McDonald’s przy Edgware Road stanęły krzesła, które sprowokowały do licznych kontrowersyjnych dyskusji. Pojawiły się głosy zarzucające marce trywializowanie tak ponadczasowego, ikonicznego designu. Jak się później okazało, Fritz Hansen podpisało umowę z McDonald’s lecz nigdy nie obejmowała ona brytyjskich restauracji. Twierdzi się więc, że fast foodowy gigant na pograniczu prawa wyprodukował modele Egg Chair i The Seven we własnym zakresie. W Wielkiej Brytanii prawa autorskie ulegają bowiem przedawnieniu po 25 latach, co jest krótszym okresem od pozostałych państw w Europie.

Właśnie to ze względu na ponadczasowość i subtelną elegancję Egg Chair stał się tak popularny. Nietrudno natknąć się na próby naśladownictwa czy modele, które niewątpliwie inspirowały się tym kultowym meblem. Czego by o nim nie mówić, bezdyskusyjnie odbił wyraźnie piętno na naszej kulturze.